Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

Ο βουλγάρικος...στολίσκος του Αιγαίου...Δεδέαγατς 1916

  Στην φωτογραφία μονάδα της Ομάδος Ναυτικού Αιγαίου του Βουλγάρικου στόλου (Български беломорски флот), το "Ναρκαλιευτικό" "Искра" (Ίσκρα / Σπινθήρ),  ελλιμενισμένο στη ναυτική βάση του Δεδέαγατς το 1916. Το σκάφος έχει την μορφή μάλλον ακταιωρού, αφού και στην βουλγαρική βιβλιογραφία αναφέρεται και ως Моторна лодка “Искра”, δηλαδή ως βενζινακάτου.
  Την περίοδο μεταξύ των ετών 1908-1923 το Δεδέαγατς βρίσκεται στο επίκεντρο των πολεμικών συγκρούσεων. Το 1912 κατά την διάρκεια του Α' Βαλκανικού πολέμου η πόλη καταλαμβάνεται από τα βουλγαρικά στρατεύματα. Το 1913 παραχωρείται με την συνθήκη του Βουκουρεστίου, επίσημα στους Βούλγαρους. Η πόλη σχεδόν ερημώνει από Έλληνες, αφού ο ελληνικός πληθυσμός εγκαταλείπει τις εστίες του και φεύγει για την ελεύθερη Ελλάδα ως πρόσφυγες.
Κωπήλατη λέμβος στη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος.
  Η βουλγαρική κατοχή είναι επώδυνη και οι Βούλγαροι καταστρέφουν μνημεία, αρχεία, ιστορικά και ότι άλλο βρεθεί στο δρόμο τους. Η Βουλγαρία εισέρχεται επίσημα στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο στις 1 Οκτωβρίου 1915. Στις 7 Οκτωβρίου του 1915  το Δεδέαγατς δέχεται σφοδρό βομβαρδισμό από πολεμικά σκάφη των συμμάχων της Aντάντ. Ο βομβαρδισμός μάλιστα συνεχίζεται σχεδόν σε καθημερινή βάση, αφού η πόλις βομβαρδίζεται και στις 10, 12, 13, 17 και 19 Οκτωβρίου, με την συμμετοχή μάλιστα εκτός των πλοίων επιφανείας και υδροπλάνων. Όλη η παραλιακή ζώνη –λιμάνι, σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις, εργοστάσια, οικήματα– γίνονται σωροί από ερείπια.
Πίνακας που απεικονίζει το βομβαρδισμένο Δεδέαγατς από τον Ν. Kozhuharov.

ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΑΜΥΝΑ ΣΤΟ ΘΡΑΚΙΚΟ ΠΕΛΑΓΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Βούλγαροι αξιωματικοί του Ναυτικού και του Στρατού
μετά από επιθεώρηση στο λιμένα του Δεδέγατς περί το 1915.
   Με το υπ' αριθ. 96 βασιλικόν διάταγμα της 31ης  Δεκεμβρίου του 1914 δημιουργείται η  Ομάδα Ναυτικού Αιγαίου (στολίσκου) του Βουλγαρικού στόλου. Η διάρθρωση της Ομάδας υπαγορευόταν από το διάταγμα, και προέβλεπε διοικήσεις ναυτικού, παράκτιας άμυνας, σταθμών παρατήρησης / σηματοφόρων καθώς και ναυτικού κλιμακίου επισκευών.
  Η ομάδα τελούσε υπό την διοίκηση του ταγματάρχη Nikola Furnadzhiev που διετέλεσε προηγουμένως διοικητής των παράκτιων σταθμών παρατήρησης και σηματοφόρων, έχοντας ως υπασπιστή τον σημαιοφόρο Velizar Peev, και διοικητή ναρκοπολέμου τον ανθυποπλοίαρχο Georgi Antonov. Η δύναμη της ανέρχονταν σε καιρό ειρήνης στους 78 άνδρες μόνο, εκ των οποίων οι 8 ανήκαν στη ναυτική διοίκηση, 38 στην διοίκηση ναρκοπολέμου και 28 στους σταθμούς παρατήρησης και σηματοφόρων. Από πλωτά μέσα ο στολίσκος περιελάμβανε μόνο τέσσερις κωπήλατους λέμβους, τρεις στο Δεδέαγατς και μία στο Πόρτο Λάγος.

  Με την  βουλγαρική γενική επιστράτευση της 10ης Σεπτεμβρίου του 1915 η Ομάδα Ναυτικού Αιγαίου έφθασε σε δύναμη, αυτήν που προβλεπόταν σε καιρό πολέμου, ήτοι 2 επιτελικών αξιωματικών, 5 ανώτερων αξιωματικών καθώς και 237 υπαξιωματικών και ναυτών. Ο στολίσκος ενισχύθηκε επιπλέον με μια μονάδα επιφανείας την ακταιωρό Ίσκρα 15 τόνων και με 5 επιπλέον κωπήλατες λέμβους.
Βουλγαρική πυροβολαρχία με πυροβόλα Krupp των 87mm.
  Όπως προαναφέραμε η Βουλγαρία εισέρχεται επίσημα στον πόλεμο στις 1 Οκτωβρίου του 1915, και αμέσως η παράκτια άμυνα στο Αιγαίο ανατίθεται στην 10η Μεραρχία Πεζ. "Αιγαιίς" (10пехотна Беломорска), αποτελούμενη από τα 37ο και 40ο Σύνταγμα Πεζικού που αναπτύχθηκαν  στην περιοχή της Ξάνθη και του Δεδέαγατς αντίστοιχα, καθώς και το 8ο σύνταγμα ιππικού. Η μεραρχία υποστηριζόταν από λίγα πυροβόλα οχυρών (4 πυροβόλα Grusson των 57mm και  18 πυροβόλα Krupp των 75mm και 87mm ), τέθηκαν δε επιπλέον υπό την διοίκηση της τόσο η διοίκηση ναρκοπολέμου αλλά και η δύναμη του λιμενικού, με σκοπό την συνεχή επιτήρηση των ακτών, προς αντιμετώπιση ενδεχόμενης απόβασης του εχθρού από την θάλασσα, όπως φημολογείτο. Έτσι στις 10 Οκτωβρίου 1915 εστάλησαν στο Δεδέαγατς επιπλέον 4 πυροβόλα L/25 των 120mm για να εξοπλίσουν επάκτια πυροβολεία.
Το λιμάνι της Καβάλας το 1917.
  Για την προστασία του λιμένα του Δεδέαγατς η διοίκηση ναρκοπολέμου στις αρχές Μαρτίου του 1916 εγκατέστησε θαλάσσιο ναρκοπέδιο αποτελούμενο από 3 παράλληλες γραμμές ποντισμένων ναρκών (κάθε γραμμή αποτελούνταν από 10 νάρκες), σε απόσταση 10Km από τις ακτές. Τον Αύγουστο 1916 έγινε ναρκοθέτηση και στον λιμένα του Πόρτο Λάγος με την πόντιση 22 συνολικά ναρκών.
  Η ναρκοθέτηση των ακτών συνεχίστηκε και κατά την διάρκεια του 1917, με την αρωγή γερμανικής μονάδας ναρκοπολέμου που αποτελείτο από δύναμη 33 ανδρών, ιδιαίτερα μετά τον βομβαρδισμό της Καβάλας και των Ελευθερών από τον αγγλο-γαλλικό στόλο.
  Από τις 24 έως τις 29 Μαρτίου του 1917 η διοίκηση ναρκοπολέμου, εγκατέστησε θαλάσσιο ναρκοπέδιο αποτελούμενο από 3 παράλληλες γραμμές ποντισμένων ναρκών στον όρμο της Καβάλας, ενισχύωντας ταυτόχρονα τα ήδη υπάρχοντα ναρκοπέδια του Δεδέαγατς και Πόρτο Λάγους. Τέλος μεταξύ 14ης και 23ης Απριλίου έγινε πόντιση επιπλέον ναρκών στους όρμους Καβάλας και Πόρτο Λάγους.
Τα θαλάσσια πεδία ναρκών στον κόλπο του Δεδέαγατς(με κόκκινο),
Προκαθορισμένα πεδία βολών των πυροβολαρχιών (με μπλε), (Badoma=Πόταμος)
     Όλα τα παραπάνω "Θαλάσσια πεδία ναρκών" μπορούν να χαρακτηριστούν αμυντικού τύπου, τα οποία πολλές φορές αναδείχθηκαν περισσότερο επικίνδυνα ακόμη και από τα επάκτια πυροβολεία (π.χ. το ναρκοπέδιο Στενών Δαρδανελίων), για όποιο από τα αγγλογαλλικά τότε πλοία θα επιχειρούσε τον παράπλου των ακτών της Θράκης ή την διέλευσή του Ελλησπόντου.
  Μετά την νικηφόρο προέλαση της 2ης Βουλγαρικής Στρατιάς στην Αν. Μακεδονία, ο τομέας ευθύνης της περιλαμβάνει πλέον εκτός της Θράκης και την καταληφθείσα περιοχή. Λόγω μάλιστα έλλειψης παράκτιων πυροβόλων χρησιμοποιήθηκαν για τον σκοπό αυτό πολλά πυροβόλα οχυρών αλλά και τα καταληφθέντα ελληνικά πυροβόλα των οχυρών της Καβάλας. Έτσι τον Μάιο του 1917 μεταξύ του ποταμού Έβρου ποταμού ανατολικά, και της Μάκρης δυτικά έχουν αναπτυχθεί οι παρακάτω μονάδες πυροβολικού:
– Στο Δεδέαγατς: 2 πυροβολαρχίες με 2 – 57mm Gruson πυροβόλα εκάστη, 2 πυροβολαρχίες με 2 και 4 – 87mm πεδινά πυροβόλα Krupp αντιστοίχως, 1 πυροβολαρχία με 4 – 120 mm L/25 πυροβόλα Krupp, 1 πυροβολαρχία με 4 – 120mm πυροβόλα L/28 Schneider-Canet.
Ανατολικά της Μάκρης : 1 πυροβολαρχία με - 87mm πεδινά πυροβόλα Krupp.
- Ακρωτήριον Μάκρης–  : 1 πυροβολαρχία με - 87mm πεδινά πυροβόλα Krupp.
Δυτικά της Μάκρης: 2 πυροβολαρχίες με 2 – 87mm πεδινά πυροβόλα Krupp εκάστη.
 Η παράκτια άμυνα συν τω χρόνω ενισχύθηκε και έτσι το 1918 ο αριθμός πυροβόλων που είχαν αναπτυχθεί από τις εκβολές του Έβρου μέχρι τον Στρυμώνα ανήλθε στα 97 στοιχεία.

Η βουλγαρική εισβολή στην Ανατ. Μακεδονία το 1916
  Το 1916 μια τραγική ιστορική συγκυρία οδήγησε το Ελληνικό Δ' σώμα στρατού να παραδοθεί με την θέληση του στους Γερμανούς μετά την κατάκτηση της Ανατολικής Μακεδονίας από τους Βουλγάρους. 
Η εισβολή της 2ης Βουλγαρικής Στρατιάς στην Αν. Μακεδονία
17-23 Αυγούστου 1916.
  Μετά την προσχώρηση της Βουλγαρίας επίσημα στο πλευρό των Κεντρικών Αυτοκρατοριών,  λίγους μήνες αργότερα, στις 13-26 Μαΐου του 1916, το οχυρό Ρούπελ στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο παραδόθηκε με εντολή της Αθήνας στους Γερμανούς.
  Ακολούθησε, στις αρχές Αυγούστου, η εισβολή και η κατάληψη της Ανατολικής Μακεδονίας από γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα (2η Στρατιά). Άνδρες της δεύτερης βουλγαρικής στρατιάς, κινούμενοι αστραπιαία και παρά τις περί του αντιθέτου αρχικές διαβεβαιώσεις, κατέλαβαν στρατηγικά σημεία της μακεδονικής ενδοχώρας.

  Η κυβέρνηση των Αθηνών είχε δώσει εντολή να μην προβάλλονται εμπόδια στις επιχειρήσεις των βουλγαρικών και γερμανικών στρατευμάτων στην Ανατ. Μακεδονία. Έτσι συνάντησαν την αμήχανη αντίδραση των ελληνικών στρατιωτικών μονάδων, τα οποία, υπακούοντας σε άνωθεν εντολές, δεν προέβαλαν καμία αντίσταση. Μοναδική εξαίρεση στάθηκε το 18ο Σύνταγμα Πεζικού της 6ης Μεραρχίας με διοικητή τον συνταγματάρχη Χριστοδούλου. Λίγες ημέρες αργότερα (29 Αυγούστου 1916) το Δ΄ Σώμα Στρατού στην Καβάλα παραδίδεται στους Γερμανούς και και μέχρι την 14η Σεπτεμβρίου 1916 είχε μεταφερθεί σιδηροδρομικά «φιλοξενούμενο» στο Γκέρλιτς της Γερμανίας (κοντά στα σύνορα με την Πολωνία). Περίπου 8.000 οπλίτες και 200 αξιωματικοί βρέθηκαν εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου. Δυστυχώς μεταξύ αυτών που πέθαναν κατά την αιχμαλωσία ήταν και ο Συνταγματάρχης Χατζόπουλος (5-4-1918), που παρά τις προσπάθειες του δεν μπόρεσε να αποτρέψει την παράδοση του Δ’Σ.Σ.
Άφιξη των ελληνικών τμημάτων στο Görlitz
   Ο Βενιζέλος μεταφέρει στη Θεσσαλονίκη την προσωρινή κυβέρνηση που έχει ήδη σχηματίσει στην Κρήτη, όπου είχε πάει αναχωρώντας από την Αθήνα μετά την παραίτησή του.
  Η τριανδρία που αναλαμβάνει την ανώτατη αρχή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, αποφασίζει την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Εntente.
  Ο Εθνικός Διχασμός είναι γεγονός. Από τον Οκτώβριο του 1916 δύο ελληνικά κράτη συνυπάρχουν, των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, ορίζοντας και γεωγραφικά την κοινωνική και πολιτική σύγκρουση που σήμαινε ο Διχασμός.
Καταληφθέν από τους Βουλγάρους ελληνικό πυροβόλο
στην περιοχή Αμυγδαλεώνα Καβάλας.

  Το Ρούπελ 25 χρόνια μετά ξέπλυνε την ντροπή του 1916, αναδεικνύοντας την αυταπάρνηση και την πίστη των Ελλήνων στην πατρίδα τους.
   Ο Διοι­κη­τής του Συ­γκρο­τή­μα­τος Ταγ­μα­τάρ­χης Δου­ρά­τσος, ό­πως ε­πα­κρι­βώς α­να­γρά­φε­ται στην έκ­θε­ση πο­λε­μι­κής δρά­σης του, στις 12 Αυ­γού­στου 1941 δια­μη­νύ­ει στον Γερ­μα­νό Α­ξιω­μα­τι­κό τα ε­ξής:
Τα ο­χυ­ρά πα­ρα­δί­δο­νται μό­νον ό­ταν κυ­ριευ­θώ­σιν πα­ρά του α­ντι­πά­λου».
-«Τοιού­των δια­τα­γών πε­ρί α­να­κω­χής στε­ρού­με­θα πα­ρά των ιε­ραρ­χι­κώς προ­ϊ­στα­μέ­νων μας αρ­χών».
-«Δια­τα­γάς λαμ­βά­νο­μεν και ε­κτε­λού­μεν μό­νον τας προ­ερ­χο­μέ­νας εκ των προ­ϊ­στα­μέ­νων μας αρ­χών».
- «Ο α­γών θα συ­νε­χι­σθεί. Πά­σα δε α­πό­πει­ρα προ­σεγ­γί­σε­ως του ο­χυ­ρού θα συ­ντρι­βεί».

Πηγές
Ο ακρίτας της Θράκης - Αφιέρωμα Καθημερινής
Περιηγητικόν Δελτιάριον
Αλεπάκος Πέτρος του Γεωργίου
Bulgarian Artillery 1878 - 1918
Bulgarian Artillery in WW1
Изгубената България - Lost Bulgaria
Артилерийските удари срещу българското беломорско крайбрежие
БългарскиЯТ БЕломорски флот - BULGARIAN IN MACEDONIA AND AEGEAN THRACE
 

Related Posts Plugin for   WordPress, Blogger...

3 σχόλια: